کليات طرح اصلاح سازوکار بررسي لايحه بودجه تصويب شد
تاریخ انتشار : 1400/10/05
تهران- ايرنا-نمايندگان مجلس شوراي اسلامي با کليات طرحي موافقت کردند که در صورت تصويب نهايي آن ساز و کار بررسي لايحه بودجه در کميسيون تلفيق و صحن علني مجلس اصلاح خواهد شد.
به گزارش خبرنگار سياسي ايرنا، در نشست علني امروز- يکشنبه (۵ دي) مجلس شوراي اسلامي بررسي گزارش کميسيون آيين‌نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي در مورد طرح دوفوريتي اصلاح ماده (۱۸۲) قانون آيين نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي در دستور کار صحن علني مجلس قرار گرفت. دو فوريت اين طرح در جلسه علني روز سه شنبه ۲۳ آذر ماه به تصويب رسيده بود.
سميه محمودي سخنگوي کميسيون آيين نامه داخلي مجلس در دفاع از اين طرح گفت: قانون فعلي نحوه بررسي بودجه در مجلس به اين شکل است که لايحه بودجه تقديم مجلس مي‌شود و مستقيما به کميسيون تلفيق رفته و بعد از بررسي و تصويب کليات و جزئيات آن، به صحن مي‌آيد.با توجه به ابهامات موجود در وقت و هزينه که براي مجلس پيش مي‌آيد و اتفاقي که در زمان بررسي لايحه بودجه سال ۱۴۰۰ افتاد و کليات آن در صحن رأي نياورد، تصميم گرفتيم به منظور تعامل بيشتر مجلس با دولت و صرفه‌جويي در وقت و هزينه آيين‌نامه را به اين نحو اصلاح کنيم که ابتدا کليات لايحه بودجه در کميسيون تلفيق طي بازه زماني مشخص بررسي شده و به صحن بيايد و در صورت تصويب آن، مجدد به کميسيون تلفيق بازگشته و جزئيات نيز در بازه زماني مشخصي بررسي شود.
وي بيان داشت: در صورت عدم تصويب کليات لايحه بودجه در صحن علني، اين لايحه به دولت ارجاع مي‌شود تا تغييرات مورد نظر صورت گرفته و مجدداً به مجلس بازگردد. تصويب اين طرح نيازمند دو سوم آراي نمايندگان است.اين طرح هيچ حقي را از نمايندگان ضايع نمي‌کند و نمايندگان همانند گذشته مي‌توانند پيشنهادات خود را مطرح کنند و صرفا به جاي يک شوري، به صورت دو شوري بررسي مي‌شود تا همکاري ميان مجلس و دولت بيشتر شده و در وقت و هزينه صرفه جويي شود.
در ادامه محمدحسين حسين زاده بحريني رئيس کميسيون آيين نامه داخلي مجلس در تشريح طرح دو فوريتي اصلاح ماده (۱۸۲) قانون آيين‌نامه داخلي مجلس گفت: دو سال پي در پي تجربه کرديم کميسيون تلفيق موضوع بودجه را طي يک ماه بررسي مي‌کند و سپس کليات لايحه در صحن رد مي‌شود.
حسين زاده بحريني: هيچ حقي از نمايندگان در بررسي لايحه بودجه سلب نخواهد شد
رئيس کميسيون آيين‌نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي تصريح کرد: امسال زنگنه، رئيس کميته اصلاح ساختار کميسيون بودجه طرح دو فوريتي پيشنهاد کرد که کار کميسيون تلفيق نيز به دو بخش تقسيم شود؛ در واقع ابتدا کليات مورد رسيدگي قرار بگيرد و نتيجه آن مبني بر تصويب يا رد به صحن ارائه شود. اگر صحن مي‌خواهد رد کند کميسيون تلفيق مجلس يک ماه معطل نشود و در غير اين صورت با پذيرش لايحه از سوي صحن کار کميسيون ادامه پيدا کند بنابراين هيچ فرآيندي نسبت به روند فعلي تغيير نمي‌کند.
وي ادامه داد: اجازه پيشنهاد نمايندگان همانند گذشته و قانون در خصوص بودجه وجود دارد و اين پيشنهادات در تلفيق نيز مطرح مي‌شود لذا هيچ حقي از نمايندگان سلب نخواهد شد و فقط کارها تسهيل مي‌شود.
نماينده مردم مشهد و کلات در مجلس شوراي اسلامي افزود: حقوق نمايندگان در جاي خودش محفوظ است و اين طرح فقط در تلاش است از وقت مجلس بهينه استفاده شود؛ در واقع اگر قرار است مجلس کليات را رد يا تصويب کند در ۵ روز نخست مشخص مي‌شود لذا در متن اين پيشنهاد تصريح شده وقتي کليات به کميسيون تلفيق بازگردد آن وقت به جزئيات رسيدگي مي‌شود و نهايتا صحن نيز جزئيات را بررسي خواهد کرد و تک تک پيشنهادات در صحن و کميسيون تلفيق مطرح مي‌شود. فرآيند بودجه‌نويسي تغيير نمي‌کند لذا اين پيشنهاد اقدامي خردمندانه و هوشمندانه محسوب مي‌شود.
حسين‌زاده بحريني گفت: برخي از همکاران در خصوص اعمال ماده ۱۵۰ و ۱۵۱ آيين‌نامه نسبت به اين طرح نکاتي را مطرح کردند که بايد يادآور شد اين مواد صحبت از اصل مواد در قانون دارد در حالي که بودجه ماده واحده است؛ همچنين بايد يادآور شد مواد ۱۵۰ و ۱۵۱ ربطي به بودجه ندارد زيرا اين مقوله روال خاص خودش را دارد. در واقع اين مواد براي طرح‌هاي عادي و غيربودجه‌اي است؛ هر چند روح‌الاميني براي محکم‌کاري پيشنهادي در خصوص اينکه مواد ۱۵۰ و ۱۵۱ در مورد بودجه اعمال نشود ارائه کرده که کميسيون تلفيق نيز با آن موافق است.
در ادامه سيد ناصر موسوي لارگاني در مخالفت با کليات اين طرح گفت: يکي از مهمترين فعاليت هاي مجلس در طول يک سال بررسي لايحه بودجه سالانه و تصويب آن است که با تصويب اين طرح وظيفه اصلي را از صحن علني براي چکش کاري و رفع برخي از ايراداتي که از چشم اعضاي کميسيون تلفيق پنهان مانده را مي گيريم.
موسوي لارگاني در مخالفت: با تصويب طرح بررسي دوشوري لايحه بودجه، ابتکار عمل را از صحن علني سلب مي کنيم
وي با بيان اينکه با تصويب طرح بررسي دوشوري لايحه بودجه، ابتکار عمل را از صحن علني سلب مي کنيم، تصريح کرد: با تصويب چنين طرحي اختيار را به اعضاي کميسيون تلفيقي که يک کميسيون فرابخشي است، مي دهيم که شايد ممکن است اعضاي حاضر در اين کميسيون تخصص تصويب بودجه را نداشته باشند، لذا بهتر بود به جاي کميسيون تلفيق ابتدا لايحه بودجه در کميسيون برنامه و بودجه که يک کميسيون دائمي و تخصصي است، مورد بررسي قرار مي گرفت.
اين نماينده مردم در مجلس شوراي اسلامي با استناد به ماده ۱۵۰ آيين نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي تصريح کرد: با تصويب چنين طرحي با دست خودمان کاري مي کنيم که دستمان در صحن علني کوتاهتر شود. در فرصت کوتاهي که کميسيون تلفيق بودجه براي بررسي لايحه در اختيار دارد نمي تواند به صورت کامل تمامي موارد موجود در لايحه را مورد بررسي قرار دهد، اين درحالي است که در شرايط بررسي يک شوري موافق و مخالفان در صحن صحبت کرده و نظرات کارشناسي مورد بررسي قرار مي گيرد.
خدا بخشي در مخالفت: طرح اصلاح سازکار و بررسي لايحه بودجه برخلاف توافق کميسيون آيين نامه و کميسيون برنامه و بودجه است
محمد خدابخشي نيز در مخالفت با کليات طرح اصلاح ماده ۱۸۲ قانون آيين نامه داخلي مجلس و بررسي دوشوري لايحه بودجه، گفت: بنده به دوفوريت اين طرح رأي مثبت دادم، اما طبق جلساتي که با کميسيون آيين نامه داخلي مجلس داشتيم، مقرر بود نظر کميسيون برنامه هم در جريان بررسي دوشوري لحاظ شود، اما متاسفانه علي رغم توافقي که در کميسيون صورت گرفت، گزارش بارگذاري شده خلاف آن است.
وي با بيان اينکه مجلس بايد به سازوکارهاي تخصصي خود احترام بگذارد، عنوان کرد: کارويژه اصلي کميسيون برنامه و بودجه بررسي لايحه بودجه است، و اگر مي خواهيم بر کليات بودجه نظري تخصصي داده شود، بايد مطابق با بررسي يک کميسيون دائمي که اعضاي آن تجربه و تخصص بررسي لايحه بودجه را داشته و همواره آن را آسيب شناسي مي کنند، باشد. با توجه به اينکه در کميسيون برنامه و بودجه، کليات لايحه مورد بررسي قرار مي گيرد، هيچ تعارض منافعي هم وجود ندارد.
اين نماينده مردم در مجلس شوراي اسلامي با بيان اينکه نظرات کارشناسي کميسيون برنامه و بودجه بايد در صحن علني مطرح شود، گفت: پس از بررسي بودجه در کميسيون برنامه صفر تا ۱۰۰ کار به کميسيون تلفيق ارسال شود. اين موضوعي است که کميسيون آيين نامه هم پذيرفته بود که به جاي کميسيون تلفيق نظر کميسيون برنامه و بودجه لحاظ شود، هر چند آنها استدلال مي آوردند که امکان رد کليات در صحن وجود دارد که استدلال کاملا نادرستي است، چرا که نظر کارشناسي و درستي بايد در صحن تبيين شود و نمايندگان خود قضاوت کنند.
خدابخشي با بيان اينکه بودجه سالانه کشور براساس شاخص ها، سالانه بدتر مي شود و ريشه بسياري از مشکلات نيز در لايحه بودجه است و بايد اصلاح ساختاري در آن صورت گيرد، ادامه داد: از نمايندگان درخواست مي کنم با چنين طرحي مخالفت کرده و متني مطرح شود که به بررسي بهتر بودجه کمک کند، از طرفي متن بارگذاري شده برخلاف توافق کميسيون برنامه و بودجه بوده و بنده با آن مخالف هستم.
صباغيان در مخالفت: با تصويب اين طرح، صحن چک سفيد امضا در اختيار کميسيون تلفيق قرار مي دهد
محمدرضا صباغيان بافقي نيز در مخالفت با کليات طرح مذکور گفت: ما در طول يک سال درآمدها و هزينه ها را براي مردم و دستگاه ها تعيين مي کنيم و اين محور کار مجلس شوراي اسلامي است، از طرفي در برخي اوقات صحن علني مجلس با نظر کميسيون تلفيق مخالف بوده و آن را رد مي کند، لذا با تصويب چنين طرحي، صحن چک سفيد امضا در اختيار کميسيون تلفيق قرار مي دهد و نمايندگان از جريان بررسي حذف مي شوند و هر آنچه که نظر کميسيون تلفيق است مطابق با ماده ۱۵۰ آيين نامه داخلي تصويب شود. براساس اين ماده در شور دوم براي اصل مواد مذاکره اي به عمل نمي آيد و تمامي موارد بررسي شده در کميسيون تلفيق بايد به رأي گذاشته شود. اين يعني مجلس را خلع سلاح و ماشين امضا مي کنيم، همانند بررسي مواد اعاده شده از شوراي نگهبان.
وي ادامه داد: لايحه بودجه تکليف مردم را براي يک سال مشخص مي کند، لذا بايد با حساسيت بيشتري مورد بررسي قرار گيرد. اين مصوبه با هدف صرفه جويي در زمان طراحي شده است. مگر ما براي چه کاري به مجلس آمده ايم؟ وظيفه ما نمايندگان بررسي قوانين است. در طول ۴ دهه گذشته چندين بار مصوبه کميسيون تلفيق در صحن علني رد شده، حال چرا بايد اين اختيار را از خودمان سلب کنيم. بايد چوب دست نمايندگان باشد که اگر کميسيون تلفيق از مسير خارج شد، بدانند صحن و نمايندگاني وجود دارند که مجدداً مواد لايحه را بررسي کنند. با وجود چنين طرحي دولت با رايزني در کميسيون تلفيق نظراتي را تصويب مي کند که سرنوشت کشور با آن مشخص مي شود و نمايندگان نمي توانند دخل و تصرفي داشته باشند.
صباغيان اضافه کرد: نبايد احتياط را فداي سرعت کنيم. سرعت در ماشين سواري و موتور سواري برخي مواقع ما را به مقصد مي رساند و در برخي موارد خير. با بررسي اينگونه لايحه بودجه، مردم به سرمنزل مقصود نمي رسند.
الهيان در موافقت: دو شوري شدن بررسي بودجه چالش ها را برطرف مي کند
زهره الهيان در موافقت با کليات طرح اصلاح ماده ۱۸۲ آئين نامه داخلي مجلس، گفت: اصلاح اين ماده تاکيد دارد که لايحه بودجه بايد به صورت دو شوري در مجلس بررسي شود.
وي با بيان اينکه سرنوشت يک سال مالي آينده کشور در لايحه بودجه تعيين مي شود، افزود: در شرايطي که در جنگ اقتصادي و تحريم قرار داريم بايد بودجه به صورت تخصصي بررسي شود زيرا بودجه بر شاخص هاي اقتصادي و نرخ ارزش و پول ملي ما تاثير گذار و مطالبه رهبر معظم انقلاب از مجلس و دولت اصلاح ساختار و بودجه است و بايد تمرکز بيشتري بر روي لايحه بودجه داشته باشيم.
عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس با بيان اينکه دو شوري شدن بررسي بودجه چالش ها را برطرف مي کند، ادامه داد: با اين اقدام با رويکرد علمي و تخصصي به بررسي بودجه خواهيم پرداخت و بيشترين امکان را براي اصلاح هزينه کرد و ساختار مالياتي و رهايي تدريجي بودجه به نفت خواهيم داشت.
عليپور در موافقت: اختيارات مجلس در بررسي لايحه بودجه سلب نمي شود
محمد علي پور همچنين در موافقت با کليات طرح مذکور، گفت: اختيارات گذشته مجلس در اين طرح سر جاي خود است و اختيارات از مجلس سلب نمي شود؛ ۹ نفر از کميسيون برنامه و بودجه در کميسيون تلفيق وجود دارند و نمي توانيم بگوييم ساير نمايندگاني که عضو اين کميسيون نيستند اطلاعات و تخصصي در مورد بودجه ندارند در اين طرح تغييرات از يک شوري به دو شوري تبديل شده و براساس آئين نامه کميسيون ۵ روز فرصت دارد که کليات لايحه را بررسي و نتيجه بررسي را به صحن علني گزارش دهد.
وي با يادآوري اينکه بودجه برنامه مالي سالانه کشور است و بايد در فرصت مناسب آن را بررسي و ايراداتش را رفع کنيم، ادامه داد: دو شوري شدن فرصت بيشتري را براي بررسي بودجه در اختيار مجلس قرار مي دهد و هيچ تغييري در روال قبلي صورت نگرفته است.
پور ابراهيمي در موافقت:تصويب اين طرح به بودجه ريزي دقيق در مجلس کمک مي کند
محمدرضا پور ابراهيمي داوراني در موافقت با کليات طرح مذکور، يادآور شد: دغدغه مخالفان عمدتا مبتني بر اين است که آيا مي شود در رويکرد دو شوري بودجه پيشنهاد ارائه کرد يا نه؛ بحث دو شوري به صورت مجزا آورده شده و دغدغه برخي نمايندگان که امکان ارائه پيشنهاد وجود ندارد در متن مصوب لحاظ نشده و جاي هيچ گونه نگراني وجود ندارد و هيچ کس مخالف عدم ارائه پيشنهادات نيست؛ ما مدت ها و ساعت ها بر روي اين موضوع کار کرديم و کاري تخصصي براي اصلاح محتواي بودجه انجام شده است.
وي ادامه داد: زماني که لايحه بودجه به مجلس ارائه مي شود براي بررسي به کميسيون تلفيق ارائه شده و بيش از ۲ ماه رسيدگي در کميسيون به صحن ارسال مي شود تا بررسي شود که متن دولت مورد قبول قرار مي گيرد يا نه در حالي که بودجه سند ملي مهم سالانه کشور است و مجلس بايد در ابتدا موضع و نگاه خود را در مورد آن تعيين کند بنابراين تصميم درستي است که در ابتدا و پس از يک بررسي اجمالي چندين روزه در کميسيون بررسي و گزارش آن در صحن مورد بررسي قرار گرفته و چنانچه مجلس رأي دهد به کميسيون تلفيق ارجاع و در صورتي که رأي ندهد از زمان به درستي استفاده خواهيم کرد.
نماينده مردم کرمان و راور در مجلس شوراي اسلامي يادآور شد: پس از ۲ ماه بررسي لايحه بودجه در کميسيون تلفيق زمان و فرصت چنداني نداريم که از دولت اصلاحيه بخواهيم بنابراين نبايد به گونه اي اقدام شود که تصميم گيري براي لايحه بودجه با مشکل مواجه شود.
رئيس کميسيون اقتصادي مجلس تصريح کرد: خروجي اين طرح به رويکرد بودجه ريزي دقيق در مجلس کمک مي کند و بر عملکرد و کارايي مجلس يازدهم اثرات مثبت بر جاي خواهد گذاشت.
در ادامه عبدالحسين روح الاميني نجف آبادي در تذکر ماده ۷۵ آيين نامه داخلي مجلس با بيان اينکه موافقان طرح بنده را نيز موافق کليات جلوه دادند، گفت: اين در حالي است که اينگونه نبود و نکته من به خوبي شنيده نشد. آقايان بحريني و پورابراهيمي از موافقان طرح نيز دغدغه من را درست تلقي کردند.
وي ادامه داد: ماده ۱۵۰ بر لوايح دو شوري حاکم است و وقتي طرحي دو شوري شود شما فقط مي‌توانيد طي ۱۲ ساعت پيشنهادات خود را در خصوص آن طرح بارگذاري کنيد. اگر بودجه نيز به اين شکل بررسي و در پستوي تلفيق به تصويب برسد و فرصتي براي ارائه پيشنهادات از جانب نمايندگان وجود نداشته باشد چطور مي‌توان نسبت به لحاظ دغدغه نمايندگان در بودجه اميدوار بود لذا حق نمايندگان ذبح خواهد شد.
قاليباف : هيچ حقي از نمايندگان در بررسي لايحه بودجه ضايع نخواهيم کرد
روح‌الاميني با انتقاد از اينکه با اين تغيير آيين‌نامه با فوت و فني دست نمايندگان بسته خواهد شد، گفت: براي مثال بنده پيشنهادي در خصوص ۷ اژدهاي هفت سر شرکت ملي نفت، شرکت ملي گاز، بانک سپه و بانک ملي ارائه کردم که ۵ درصد از درآمدهاي اين شرکت‌ها به حوزه‌هاي بهداشت و درمان و دانشگاه اختصاص پيدا کند؛ اما اگر اجازه چنين پيشنهادي در صحن در زمان ارائه بودجه وجود نداشته باشد، حق ارائه پيشنهاد از طرف نمايندگان سلب خواهد شد.
عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس با يادآوري اينکه نمي‌توان به اينکه اين موضوع فقط در مشروح مذاکرات ثبت شده اکتفا کرد، افزود: در آينده من و شما از اين مجلس خواهيم رفت و آيين‌نامه باقي مي‌ماند لذا عوض کردن آيين‌نامه نيز در صورت عدم صراحت کار سختي خواهد بود.
وي از اينکه ماده ۱۵۰ آيين‌نامه داخلي بر نحوه رسيدگي به لايحه بودجه حاکم خواهد بود، ادامه داد: اين مسئله به ضرر کار کارشناسي در صحن خواهد بود. هفته گذشته مجلس به سرعت به لايحه مالکيت صنعتي رأي داد چرا که به کار کارشناسي کميسيون اعتماد داشت اما بودجه مقوله‌اي است که با ساير طرح‌ها و لوايح متفاوت است. پژمانفر در زمان بررسي لايحه مالکيت صنعتي پيشنهاد خوبي را ارائه کرد اما متأسفانه با بي‌دقتي از آن عبور کرديم اما بودجه اينطور نيست و با يک عبور از پيشنهاد ميلياردها تومان جابجا مي‌شود چنانچه ماده ۱۵۰ مراعا نماند، اين تغيير آيين‌نامه هيچ فايده‌اي نخواهد داشت.
محمدباقر قاليباف رئيس مجلس در پاسخ به اين تذکر گفت: با توجه به اينکه بودجه از اهميت ويژه‌اي برخوردار است در مبحث ششم آيين‌نامه به طور ويژه به موضوع بررسي لايحه بودجه پرداخته شده است.
رئيس مجلس شوراي اسلامي تصريح کرد: اينکه مي‌فرماييد بر اساس ماده ۱۵۰ نمي‌توان پيشنهادي ارائه کرد، اين مسئله مختص طرح‌ها و لوايح بوده و شامل لايحه بودجه نمي‌شود به اضافه اينکه در ماده ۱۴۹ نيز اشاره شده است در لوايحي که ماده واحده است، آن لايحه يا طرح شامل ماده ۱۵۲ نمي‌شود.
قاليباف اضافه کرد: نمايندگان بايد بدانند که با اين تغيير آيين‌نامه در تمامي زمان‌ها اعم از بررسي لايحه بودجه در صحن و کميسيون‌ها مي‌توانند پيشنهاد خود را داشته باشند و نکته آقاي روح‌الاميني نکته درستي نيست و ما بر اساس مبحث ششم آيين‌نامه هيچ حقي از نمايندگان را ضايع نخواهيم کرد.
نمايندگان با ۱۷۶ راي موافق کليات اين طرح را به تصويب رساندند.
