سرنوشت تراژيک صنعت در زمستان
تاریخ انتشار : 1401/11/26
دنياي‌اقتصاد : در دي‌ماه ۱۴۰۱، شاخص توليد و فروش شرکت‌هاي صنعتي بورسي تحت‌تاثير قطعي گاز صنايع در اين ماه نسبت به ماه قبل، کاهش قابل ملاحظه‌اي داشته و به ترتيب ۶/ ۸درصد و ۶/ ۷درصد کاهش يافته است؛ اما اين شاخص‌ها نسبت به ماه مشابه سال قبل به‌ترتيب با ۲/ ۷درصد و ۱۳/ ۵درصد افزايش مواجه شده است.
طي دي‌ماه ۱۴۰۱ نسبت به ماه قبل، تنها رشته فعاليت «کک و پالايش» افزايش در شاخص توليد و فروش داشته است و ساير رشته فعاليت‌ها کاهش شاخص توليد و فروش را ثبت کرده‌اند که بيشترين کاهش در شاخص توليد متعلق به رشته‌فعاليت‌هاي «کاشي و سراميک»، «سيمان» و «چوب و کاغذ» و در شاخص فروش متعلق به رشته‌فعاليت‌هاي «ماشين‌آلات و تجهيزات»، «سيمان» و «خودرو و قطعات» بوده است. در دي‌ماه ۱۴۰۱، نرخ رشد ماهانه فعاليت‌هاي صنعتي بورسي مثبت ۴/ ۱درصد ثبت شده و رشد نقطه به نقطه به ۷/ ۳۱درصد رسيده است. در نهايت، ميانگين سالانه شاخص قيمت در دي‌ماه ۱۴۰۱ به روند نزولي يک‌سال اخير خود ادامه داده و با ۲واحد‌درصد کاهش نسبت به ماه قبل، ۱/ ۴۷درصد افزايش را نشان مي‌دهد. در اين ماه رشته‌فعاليت دارو با افزايشي کمتر از آذر و آبان مواجه بوده و نرخ رشد ماهانه ۶/ ۴درصدي داشته است.
تحليل روند رشد بخش صنعت از جنبه‌هاي مختلف، عاملي کليدي در تحليل‌هاي خرد و کلان اقتصادي و يکي از ارکان تصميم‌گيري در حوزه اقتصاد است. شاخص توليد بخش صنعت به دليل تاثير نوسانات سطح فعاليت صنعت بر بخش‌هاي ديگر اقتصاد، به‌عنوان يک شاخص مهم اقتصادي کوتاه‌مدت مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اهميت اين شاخص به‌روز براي اقتصاد ايران که تحولات زيادي دارد بيشتر هم خواهد بود؛ چرا که بازخورد شوک‌هاي وارده به اقتصاد ايران و واکنش‌هاي سياستگذاران بايد در تواتر کمتر از فصل مورد رصد قرار گيرد؛ اين درحالي است که آمار رسمي بخش حقيقي به صورت فصلي و با تاخير ارائه مي‌شود.
طي دي‌ماه ۱۴۰۱، شاخص توليد شرکت‌هاي صنعتي بورسي نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزايش ۲/ ۷درصدي و نسبت به ماه قبل با کاهش ۶/ ۸درصدي مواجه شده است. در اين ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بين ۱۵رشته‌فعاليت صنعتي بورسي ۱۰رشته‌فعاليت افزايش شاخص توليد و ۵رشته‌فعاليت کاهش شاخص توليد را تجربه کرده‌اند. رشته‌فعاليت‌هاي «ماشين‌آلات و تجهيزات»، «تجهيزات برقي» و «خودرو و قطعات» بيشترين سهم را در افزايش شاخص توليد و رشته‌فعاليت‌هاي «کاشي و سراميک»، «چوب و کاغذ» و «لاستيک و پلاستيک» بيشترين سهم را در کاهش شاخص توليد داشته‌اند. همچنين طي دي‌ماه ۱۴۰۱ نسبت به ماه قبل، تنها رشته‌فعاليت «کک و پالايش» در افزايش شاخص توليد سهم داشته است و رشته‌فعاليت‌هاي «تجهيزات برقي»، «کاشي و سراميک» و «خودرو و قطعات» بيشترين سهم را در کاهش شاخص توليد داشته‌اند. شاخص توليد شرکت‌هاي معدني بورسي نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش ۵/ ۲۱درصدي و نسبت به ماه قبل با کاهش ۷/ ۲۱درصدي مواجه شده است.
طي دي‌ماه ۱۴۰۱، شاخص فروش شرکت‌هاي صنعتي بورسي نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزايش ۵/ ۱۳درصدي و نسبت به ماه قبل با کاهش ۶/ ۷درصدي مواجه شده است. در اين ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۲رشته فعاليت افزايش در شاخص فروش و سه‌رشته‌فعاليت کاهش در شاخص فروش داشته‌اند. رشته‌فعاليت‌هاي «تجهيزات برقي»، «کاشي و سراميک» و «محصولات فلزي به‌جز ماشين‌آلات و تجهيزات» بيشترين سهم را در افزايش شاخص فروش نسبت به ماه مشابه سال قبل و رشته‌فعاليت‌هاي «فلزات پايه»، «دارو» و «چوب و کاغذ» بيشترين سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند. همچنين در اين ماه نسبت به ماه قبل، تنها رشته‌فعاليت «کک و پالايش» در افزايش شاخص فروش سهم داشته و بيشترين سهم در کاهش شاخص فروش نيز متعلق به رشته‌فعاليت‌هاي «ماشين‌آلات و تجهيزات»، «تجهيزات برقي» و «خودرو و قطعات» بوده است. شاخص فروش شرکت‌هاي معدني بورسي هم نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش ۱/ ۰درصدي و نسبت به ماه قبل با کاهش ۹/ ۴۱درصدي مواجه شده است.
در دي‌ماه ۱۴۰۱ نرخ رشد ماهانه فعاليت‌هاي صنعتي بورسي مثبت ۴/ ۱درصد بوده؛ اما روند نزولي رشد نقطه به نقطه تداوم يافته و با ۷/ ۳درصد کاهش نسبت به ماه قبل، به ۷/ ۳۱درصد رسيده است. ميانگين سالانه شاخص قيمت هم در دي‌ماه ۱۴۰۱ روند نزولي يک‌سال اخير خود را ادامه داده و با ۲واحد‌درصد کاهش نسبت به ماه قبل، ميزان ۱/ ۴۷درصد افزايش را نشان مي‌دهد.
شاخصهاي توليد و فروش شرکت‌هاي صنعتي بورسي
در دي‌ماه شاخص توليد و فروش شرکت‌هاي صنعتي بورسي نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتيب با افزايش ۲/ ۷درصدي و ۵/ ۱۳ درصدي مواجه شده؛ ولي اين شاخص‌ها نسبت به ماه قبل با کاهش ۶/ ۸درصدي و ۶/ ۷ درصدي مواجه شده است که به نظر مي‌رسد اين کاهش تحت‌تاثير قطعي گاز صنايع اتفاق افتاده است. نتايج طرح شامخ اتاق بازرگاني ايران نشان مي‌دهد که شاخص مديران خريد صنعت در دي‌ماه، بدون در نظر گرفتن فروردين‌ماه به کمترين مقدار ۱۷ماهه خود از شهريور ۱۴۰۰ رسيده و به ترتيب ميزان توليد، موجودي مواد اوليه و سفارش‌هاي جديد مشتريان شديدترين کاهش را داشته است. کاهش شديد سطح توليد به کمترين ميزان در دي‌ماه بنا بر نظر فعالان اقتصادي، ناشي از افزايش شديد نرخ ارز، تورم هزينه‌هاي توليد و تعطيلي کارخانه‌ها از سوي دولت به دليل بحران انرژي در کشور است.
شاخصهاي توليد و فروش رشته‌فعاليت فلزات پايه
رشته‌فعاليت فلزات پايه تحت‌تاثير قطعي گاز در دي‌ماه ۱۴۰۱ با کاهش شاخص توليد و فروش مواجه شده است. شاخص توليد رشته‌فعاليت فلزات پايه برمبناي شرکت‌هاي بورسي، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۶/ ۵درصدي و نسبت به ماه قبل کاهش ۸/ ۱۰درصدي داشته است. همچنين شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۴/ ۸درصدي و نسبت به ماه قبل کاهش ۸/ ۱۲درصدي داشته است.
شاخصهاي توليد و فروش رشته‌فعاليت غذايي و آشاميدني به‌جز قند و شکر
در دي‌ماه ۱۴۰۱ شاخص توليد رشته فعاليت غذايي و آشاميدني به‌جز قند و شکر بر مبناي شرکت‌هاي بورسي، نسبت به ماه مشابه سال قبل افزايش ۷/ ۱۰درصدي و نسبت به ماه قبل کاهش ۷/ ۲درصدي داشته است. همچنين شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزايش ۸/ ۱۱درصدي و نسبت به ماه قبل کاهش ۴/ ۴درصدي داشته است. نسبت به ماه قبل تنها شاخص توليد زيربخش «لبنيات» و فروش «روغني‌ها» افزايش داشته؛ اما نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخص توليد زيربخش «روغني‌ها» و «لبنيات» و فروش «روغني‌ها» افزايش يافته است.
شاخصهاي توليد و فروش رشته‌فعاليت دارو
در دي‌ماه ۱۴۰۱ شاخص توليد رشته‌فعاليت دارو برمبناي شرکت‌هاي بورسي نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۲درصدي و نسبت به ماه قبل کاهش ۱/ ۸درصدي داشته است. همچنين شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۵درصدي و نسبت به ماه قبل کاهش ۷/ ۵درصدي داشته است. نسبت به ماه قبل شاخص توليد و فروش تمام زيربخش‌ها کاهش يافته؛ اما نسبت به ماه مشابه سال قبل تنها شاخص توليد و فروش در زيربخش «شربت و سوسپانسيون» افزايش يافته است.
شاخص قيمت فعاليت‌هاي صنعتي بورسي
در دي‌ماه ۱۴۰۱ نرخ رشد ماهانه قيمت فعاليت‌هاي صنعتي بورسي رشد مثبت ۴/ ۱درصدي را ثبت کرده؛ اما روند نزولي رشد نقطه به نقطه تداوم يافته و با ۷/ ۳درصد کاهش نسبت به ماه قبل، به ۷/ ۳۱درصد رسيده است. ميانگين سالانه شاخص قيمت هم در دي‌ماه ۱۴۰۱ روند نزولي يک‌سال اخير خود را ادامه داده و با ۲واحد‌درصد کاهش نسبت به ماه قبل، ميزان ۱/ ۴۷درصد افزايش را نشان مي‌دهد. بررسي شاخص قيمت رشته فعاليت‌هاي بورسي نشان مي‌دهد که در دي‌ماه ۱۴۰۱، رشته‌فعاليت‌هاي «ساير کاني غيرفلزي» و «معدن» بالاترين نرخ رشد ماهانه، رشته‌فعاليت‌هاي «غذايي و آشاميدني به‌جز قند و شکر» و «دارو» بالاترين نرخ رشد نقطه به نقطه و رشته‌فعاليت‌هاي «غذايي و آشاميدني به‌جز قند و شکر» و «کک و پالايش» بالاترين نرخ رشد سالانه را تجربه کرده‌اند.
رشته فعاليت دارو پس از آنکه در سه‌ماه فصل تابستان بيشترين رشد قيمت ماهانه را ناشي از حذف تدريجي ارز ترجيحي دارو ثبت کرده بود، در دي‌ماه با افزايش کمتر از آذر و آبان مواجه بوده و نرخ رشد ماهانه ۶/ ۴درصدي داشته است. رشد نقطه به نقطه رشته فعاليت دارو نيز مشابه ماه پيش در ۹۳درصد ثابت مانده و ميانگين سالانه قيمت به ۲/ ۵۶درصد افزايش يافته است.
يکي ديگر از رشته‌فعاليت‌هايي که در ماه‌هاي ابتدايي سال مشمول حذف ارز ترجيحي شد، رشته‌فعاليت غذايي و آشاميدني به‌جز قند و شکر بود. بررسي روند قيمت‌ها در اين رشته فعاليت هم بعد از گذشت چندماه از اعمال اين سياست جالب توجه است؛ با حذف ارز ترجيحي مواد اوليه رشته‌فعاليت غذايي و آشاميدني به‌جز قند و شکر، رشد ماهانه شاخص قيمت اين رشته‌فعاليت در ارديبهشت و خردادماه به حدود ۴۵ و ۵۰درصد رسيد؛ اما در ماه‌هاي بعد و پس از تخليه اثر اين شوک به‌شدت کاهش يافت، اما در آذر و دي‌ماه اندکي افزايش يافته و رشد مثبت ۳/ ۰درصدي داشته است. به طور مشابه رشد نقطه به نقطه قيمت در اين رشته فعاليت هم از تيرماه مسير نزولي را طي کرده و در دي‌ماه به ۱۲۴درصد رسيده است. ميانگين سالانه قيمت در اين رشته فعاليت صعودي بوده و به ۱۱۹درصد افزايش يافته است.
شاخصهاي توليد و فروش شرکت‌هاي معدني بورسي
در دي‌ماه ۱۴۰۱، شاخص توليد شرکت‌هاي معدني بورسي نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش ۵/ ۲۱درصدي و نسبت به ماه قبل با کاهش ۲۱/ ۷درصدي مواجه شده است. همچنين، شاخص فروش شرکت‌هاي معدني بورسي نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش ۱/ ۰درصدي و نسبت به ماه قبل با کاهش ۹/ ۴۱درصدي مواجه شده است. شاخص توليد با توجه به کاهش توليد گندله و کنسانتره نسبت به ماه قبل و ماه مشابه قبل کاهش يافته است.
