فضاي ناپايدار توليدات صنعتي در جهان

تاریخ انتشار : 1401/10/03

دنياي‌اقتصاد - گروه اقتصاد بين‌الملل : رشد توليد صنعتي جهان در سه‌ماهه سوم سال‌جاري افزايش يافته، با اين حال همچنان در سطح متعادل باقي مانده است. با وجود عملکرد مثبت، توليد صنعتي جهان با چالش‌‌‌هاي فزاينده‌‌‌اي همچون تورم بالا و شوک قيمت انرژي، اختلالات مداوم در عرضه موادخام و کالاهاي واسطه‌‌‌اي، کاهش رشد اقتصاد جهاني، تضعيف اعتماد و افزايش عدم‌قطعيت، مواجه بوده است. اين امر مي‌‌‌تواند موجب کاهش سرعت رشد توليد در بسياري از اقتصادهاي جهان، به‌ويژه در اروپا، شود.

براساس تازه‌‌‌ترين گزارش يونيدو از توليد صنعتي جهان در سه‌ماهه سوم 2022، توليد صنعتي جهان بعد از رشد 0/ 3درصدي در سه‌ماهه دوم، به نرخ رشد سالانه 6/ 3درصدي رسيده است. پس از فروپاشي توليد به دنبال همه‌گيري کرونا در 2020 و بهبود متعاقب توليد در 2021، توليد جهاني در 2022 با سرعتي متعادل و در عين حال در شرايطي ناپايدار در حال رشد است.

 

در سه‌ماهه سوم 2022، توليد صنعتي در آمريکاي لاتين و درياي کارائيب رشد 9/ 4درصدي را به ثبت رسانده است که مي‌‌‌تواند مربوط به عملکرد خوب کشورهاي مکزيک و آرژانتين در بخش توليد صنعتي باشد که به‌ترتيب رشد 2/ 7درصدي و 8/ 5درصدي را در اين دوره ثبت کرده‌اند. توليد صنعتي در آسيا و اقيانوسيه به رشد 4/ 4درصدي دست يافته است. رشد توليد صنعتي در اين منطقه در درجه اول به دليل افزايش فعاليت‌‌‌هاي توليدي در چين است که توليد صنعتي در آن 5/ 4‌درصد افزايش يافته است. اين درحالي است که چين در سه‌ماهه دوم 2022 رشد ضعيف 7/ 2درصدي را به ثبت رسانده بود. در ژاپن، عملکرد توليد صنعتي در سه‌ماهه سوم بهبود يافته و به 0/ 4‌درصد رسيده است.

براساس اين گزارش، در سه‌ماهه سوم 2022، رشد قابل‌توجهي در توليد صنعتي عربستان‌سعودي مشاهده شده؛ به طوري‌‌‌ که توليد صنعتي اين کشور در اين دوره رشد بيش از 25درصدي را به ثبت رسانده است. الگوي رشد قوي که براي اين کشور در سه‌ماهه دوم مشاهده شده بود، در سه‌ماهه سوم هم ادامه يافته است. هدف استراتژي صنعتي جديد عربستان تبديل اين کشور به توليدکننده صنعتي برجسته در مقياس جهاني است.  توليدات صنعتي در آمريکاي‌شمالي با سرعت متعادل 5/ 3درصدي به رشد خود ادامه داده که نشان‌‌‌دهنده کاهش جزئي توليد صنعتي ايالات‌متحده آمريکا (رشد 4/ 3درصدي) بوده است. در همين زمان، به دليل جنگ در اوکراين، توليد صنعتي در اروپا رشد 7/ 1درصدي را تجربه کرده است. توليد صنعتي انگلستان براي چند فصل متوالي کاهش يافته است. آخرين داده‌‌‌ها حاکي از کاهش شديد 7/ 5درصدي توليد صنعتي است که يکي از شديدترين رکودها از زمان وقوع بحران مالي در جهان به حساب مي‌‌‌آيد.

از سوي ديگر، توليد صنعتي براي برخي از توليدکنندگان برجسته اروپايي در محدوده مثبت باقي مانده است. آلمان رشد 0/ 2درصدي، فرانسه رشد 7/ 2درصدي، اسپانيا رشد 0/ 3درصدي و سوئيس رشد 5/ 6درصدي را گزارش کرده است. با اين‌حال، با توجه به نزديک‌شدن زمستان، اختلالات مداوم در زنجيره تامين، قيمت‌هاي بي‌سابقه انرژي و احتمال خاموشي‌هاي محلي، افزايش توليد صنعتي در اين کشورها مي‌تواند در آينده با خطر مواجه شود. همچنين داده‌هاي به دست آمده از آفريقا نرخ رشد 4/ 0درصدي اين منطقه را نشان مي‌دهد که اين رقم  بيانگر کمترين رشد در مناطق وسيعي از جهان است. افزايش توليد صنعتي اقتصادهاي اين منطقه ترکيبي بوده است؛ آفريقاي جنوبي 0/ 3درصد رشد کرده، توليد ساحل‌عاج راکد باقي مانده و نيجريه کاهش توليد 9/ 0درصدي را تجربه کرده است. براساس اين گزارش، اقتصادهاي صنعتي که 90‌درصد توليد صنعتي جهان مربوط به آنهاست، توانسته‌‌‌اند در سه‌ماهه سوم 2022 به رشد 6/ 3درصدي سالانه دست پيدا کنند؛ اين درحالي است که رشد سالانه آنها در سه‌ماهه دوم امسال 5/ 2‌درصد بوده است. اين بازگشت رشد تا حد زيادي به دنبال بازيابي توليد در چين اتفاق افتاده که همان‌طور که قبلا اشاره شد در سه‌ماهه سوم رشد 5/ 4درصدي را تجربه کرده است. اقتصادهاي صنعتي با درآمد متوسط توانسته‌‌‌اند به رشد 9/ 3درصدي برسند که عمدتا به علت پايين بودن پايه سال قبل اتفاق افتاده است. توليد صنعتي در اقتصادهاي با درآمد بالا نيز در اين دوره رشد 8/ 2درصدي را تجربه کردند.  توليدات صنعتي در اسرائيل و بلغارستان با سرعت حدود 14‌درصد به رشد خود ادامه داده‌اند. پس از آن نيز مالزي با رشد 4/ 13درصدي قرار دارد. مالت نيز دوره‌‌‌هاي رشد منفي را با رشد 5/ 11درصدي پشت سر گذاشته است. در لهستان نيز توليد با رشد دورقمي ادامه يافته است. با اين حال، سريلانکا، بريتانيا و استوني با کاهش بيش از 5درصدي توليد مواجه بوده‌‌‌اند.

گروه اقتصادهاي صنعتي با درآمد متوسط غير از چين، در اين دوره به افزايش توليد حدود 4درصدي دست يافته‌اند که به رشد قوي توليد در مناطق جنوب‌شرقي آسيا (رشد 4/ 13درصدي مالزي، رشد 9/ 7درصدي تايلند و رشد 8/ 4درصدي اندونزي) مرتبط است.  يافته‌‌‌هاي يونيدو نشان مي‌دهد که ساير اقتصادهاي درحال صنعتي‌شدن، سهم کمتري از توليد صنعتي جهان را در اين دوره به خود اختصاص داده‌‌‌اند. کشورهاي اين گروه ناهمگن هستند، اما همگي به طور قابل‌توجهي از بخش صنعتي قوي‌‌‌تر و تغيير به سمت صنايع با بهره‌‌‌وري و شدت فناوري بالاتر سود مي‌‌‌برند. اين گروه از کشورها در مجموع رشد 9/ 4درصدي را در اين دوره تجربه کرده‌‌‌اند که بالاتر از گروه اقتصادهاي صنعتي است.  گروه ديگري تحت عنوان گروه اقتصادهاي صنعتي نوظهور نيز از اقتصادهاي با درآمد کم و متوسط تشکيل شده است که بخش‌‌‌هاي توليدي آنها در سال‌هاي اخير پويايي قابل‌توجهي را از خود نشان داده‌‌‌اند. اين گروه از اقتصادها توانسته‌‌‌اند از ميانگين جهاني پيشي بگيرند و در سه‌ماهه سوم 2022 به رشد 7/ 4درصدي دست يابند. عملکرد ويتنام در ميان کشورهاي اين گروه قابل‌توجه بوده است؛ به طوري که توانسته است در اين دوره به رشد سالانه بيش از 28درصدي دست پيدا کند که بسيار فراتر از ميانگين رشد توليد اقتصادهاي صنعتي نوظهور است.  بررسي بخش‌‌‌هاي صنعتي که براساس پيشرفت فناوري گروه‌بندي شده‌‌‌اند همچنين نشان مي‌دهد که صنايع با شدت فناوري متوسط بالا و بالا عملکرد بهتري نسبت به ساير بخش‌‌‌هاي صنعتي داشته‌‌‌اند و نرخ رشد سالانه 9/ 5درصدي را در سه‌ماهه سوم به ثبت رسانده‌‌‌اند؛ در حالي که صنايع با فناوري پايين يک‌‌درصد و صنايع با فناوري متوسط پايين تنها 5/ 0‌درصد رشد داشته‌‌‌اند.

نرخ رشد صنايع با فناوري متوسط بالا و با فناوري بالا در نتيجه بهبود در بخش خودرو و ادامه توليد قوي کامپيوترها، محصولات الکتريکي، نوري و تجهيزات الکتريکي، اتفاق افتاده است. با اين حال، توليد داروهاي مهم در اين مدت با کاهش مواجه بوده است. ساخت وسايل نقليه‌موتوري با بالاترين عملکرد سالانه به‌عنوان بهترين بخش صنعتي ظاهر شده؛ به طوري‌‌‌که با 15‌درصد رشد سالانه روند بهبود خود را ادامه داده است. توليدکنندگان اصلي خودرو عملکرد چشمگيري در سه‌ماهه سوم 2022 داشته‌‌‌اند؛ به‌‌‌طوري بسياري از آنها نرخ رشد دورقمي را ثبت کرده‌اند.