از توزيع متوازن درآمد تا توسعه اقتصادي در صنايع کوچک
تاریخ انتشار : 1401/05/26
به گفته مديرعامل صندوق ضمانت سرمايه‌گذاري صنايع کوچک، کسب و کارهاي کوچک در دنيا دو سوم اشتغال را به خود اختصاص مي‌دهند، بالغ بر ۹۰ درصد نوآوري و کارآفريني در بنگاه‌هاي کوچک و متوسط و نيمي از توليد ناخالص ملي هم در اين بنگاه‌ها ايجاد مي‌شود؛ بنابراين بنگاه‌هاي کوچک و متوسط ابزار موثري براي توسعه اقتصادي و کاهش فقر در اقتصاد، کاهش مشکلات ناشي از بيکاري و توازن توزيع درآمد در پهنه جغرافيايي هستند.
محمدحسين مقيسه در گفت‌وگو با ايسنا، مسئله اصلي صنايع کوچک در دنيا را شکاف تامين مالي عنوان کرد و گفت: شکاف تامين مالي يعني چقدر از نيازهاي تامين مالي برآورده شده و چه مقدار هنوز برآورده نشده است. براساس آخرين آمار انجمن بين المللي تامين مالي بنگاه‌هاي کوچک و متوسط از ۲۰۰ ميليون بنگاه کوچک و متوسطي که نياز به تامين مالي دارند، ۴۱ درصد داراي نيازهاي مالي برآورده نشده هستند که عمده اين بنگاه‌هاي خرد، کوچک و متوسط در کشورهاي در حال توسعه واقع شده‌اند. مبلغ شکاف تامين مالي اين بنگاه‌ها در کشورهاي در حال توسعه حدود ۵۰۰۰ ميليارد دلار برآورد شده است.
بنگاه‌هاي کوچک، ابزار توسعه اقتصادي و کاهش فقر
وي با اشاره به نقش و مزيت‌هاي بنگاه‌هاي کوچک در اقتصاد، گفت: مهم‌ترين امتياز کسب و کارهاي کوچک در دنيا اين است که دو سوم اشتغال را به خود اختصاص مي‌دهند، بالغ بر ۹۰ درصد نوآوري و کارآفريني در بنگاه‌هاي کوچک و متوسط اتفاق مي افتد و نيمي از توليد ناخالص ملي هم در اين بنگاه ها ايجاد مي‌شود. بنابراين بنگاه‌هاي کوچک و متوسط را مي‌توان ابزار موثري براي توسعه اقتصادي و کاهش فقر در اقتصاد دانست. اين بنگاه‌ها مشکلات ناشي از بيکاري را نيز کاهش مي‌دهند. همچنين مي‌توانند توزيع درآمد را در پهنه جغرافيايي متوازن و متعادل کنند.
تجربه ايران در مقايسه با کشورهاي منطقه آسيا
مقيسه با بيان اينکه فسلفه وجودي صندوق‌ها و روند شکل گيري آن‌ها پر کردن شکاف تامين مالي و ارائه ضمانت‌نامه‌هاي اعتباري است گفت: در اقتصاد ايران تاسيس صندوق‌هاي ضمانت در بخش‌هاي مختلف اقتصادي تجربه‌اي حدود ۵۰ ساله دارد. ابتدا کشورهاي توسعه يافته مدل طرح‌هاي ضمانت اعتباري (در قالب صندوق‌هاي ضمانت) را پيش بردند و در دهه‌هاي گذشته بنگاه‌هاي کوچک و متوسط را رشد دادند. در کشورهاي آسيايي، دوکشور ژاپن و کره در اين زمينه پيشتاز هستند و در دهه‌هاي گذشته اين دو کشور به کشورهاي در حال توسعه شرق آسيا کمک کردند تا با تاسيس صندوق‌هاي ضمانت،تامين مالي را براي صنايع کوچک و متوسط تسهيل کنند.
مديرعامل صندوق ضمانت سرمايه‌گذاري صنايع کوچک درباره تفاوت محصولاتي که صندوق‌هاي ضمانت در دنيا ارائه مي‌کنند، گفت: بالغ بر ۹۰ درصد محصولي که صندوق‌ها در دنيا ارائه مي‌دهند، ضمانت نامه اعتباري است. مهم‌ترين مشکل و چالش صنايع کوچک شکاف تامين مالي است و موثرين ابزار براي تسهيل تامين مالي نيز ضمانت‌نامه‌هاي اعتباري است که در اين صندوق‌ها صادر مي‌شوند. در کنار اين موضوع هر اقتصادي متناسب با نيازها و فضاي کسب و کاري که دارد ممکن است سرويس‌هاي جانبي هم براي اين کار داشته باشد. همانطور که ما در صندوق ضمانت سرمايه‌گذاري صنايع کوچک در کنار ضمانت‌نامه‌هاي اعتباري، ضمانت نامه‌هاي پيمانکاري يا قراردادي هم ارائه مي‌کنيم، ممکن است کشور ديگري خدمت ديگري را در کنار ضمانت اعتباري به عنوان محصول جانبي ارائه کند.
انواع تامين مالي صنايع کوچک
اين مقام مسئول با بيان اينکه علت شکاف تامين مالي، ناتواني بنگاه‌هاي خرد، کوچک و متوسط در تامين تضامين و وثايق موسسات مالي و اعتباري است، تصريح کرد: در يک تقسيم بندي، تامين مالي مي‌تواند در قالب بدهي و يا در قالب سرمايه انجام شود. در تامين مالي مبتني بر بدهي، بنگاه اقتصادي از طريق ايجاد بدهي با ابزارهاي مختلف منابع مالي مورد نياز خود را فراهم مي‌کنند. اين ايجاد بدهي مي‌تواند از طريق استقراض از اشخاص، بانک‌ها يا ساير موسسات مالي و اعتباري باشد که عمده روش تامين مالي در اقتصاد ايران در همين قالب صورت مي‌گيرد.
وي افزود: در اين حالت بنگاه اقتصادي بايد در سررسيد که شامل اصل و سود است، اقدام به بازپرداخت بدهي کند و اين تعهد به پرداخت در اصل يک نوع ريسک براي اعتباردهنده محسوب مي‌شود.بنابراين براي پوشش آن تضامين و وثايق مورد نظر اخذ مي‌شود که اين مساله را مي‌توان جنبه منفي اين نوع تامين مالي برشمرد. نکته مثبت تامين مالي در قالب بدهي اين است که دريافت کننده تسهيلات مجبور نيست بخشي از سهام و يا مالکيت شرکت خود را واگذار کند و ۱۰۰ درصد سهام در اختيار صاحبان سهام باقي خواهد ماند.
رئيس هيات مديره صندوق ضمانت سرمايه‌گذاري صنايع کوچک در ادامه درباره تامين مالي در قالب سرمايه، گفت: در تامين مالي در قالب سرمايه عموما در قبال دريافت سرمايه، بخشي از مالکيت و سهام شرکت به سرمايه‌گذار واگذار مي‌شود. از دست دادن بخشي از مالکيت و قدرت مديريت، جنبه منفي اين نوع تامين مالي به شمار مي‌رود و در مقابل عدم ايجاد تعهد بازپرداخت و عدم وجود ريسک و نگراني ناشي از آن از نکات مثبت اين نوع تامين مالي محسوب مي‌شود.
البته به گفته وي در همه جاي دنيا و همچنين در ايران، تامين مالي بنگاه‌هاي کوچک و متوسط بيشتر در قالب بدهي انجام مي‌شود؛ چراکه بسياري از بنگاه‌هاي کوچک ممکن است قابليت و شرايط لازم (شفافيت بالا و سودآوري مناسب و پايدار) جهت حضور در بازار سرمايه را نداشته باشند. به همين دليل است که اکثر آن‌ها به سمت تامين مالي از طريق بدهي سوق پيدا مي‌کنند و طبيعتا لزوم ارائه تضامين و وثايق مطرح خواهد شد. با توجه به محدوديت‌هاي بنگاه‌هاي کوچک در ارائه وثايق مورد نياز اعتبار دهنده، صندوق ضمانت به عنوان يک نهاد دولتي و حمايتي، مي‌تواند با صدور ضمانت‌نامه‌هايي که جايگزين وثايق مورد درخواست اعتباردهنده است، نقش حمايتي خود را ايفا کند تا با شرايط مناسبي تامين مالي مورد نياز صورت پذيرد.
شرايط سهل‌تر براي ضمانت اعتباري شرکت‌هاي دانش بنيان
مقيسه در پايان با اشاره به شعار سال مبني بر توليد دانش بنيان و اشتغال آفرين، گفت: شرايط اعطاي ضمانت نامه صندوق به شرکت‌هاي دانش بنيان متفاوت است و در قالب آيين‌نامه به اين شرکت‌ها به شکل ويژه‌تر و با شرايط سهل‌تري ضمانت نامه ارائه خواهد شد.
گفتني است ۲۱ مرداد ماه به عنوان روز حمايت از صنايع کوچک نامگذاري شده است.
